Για τον "φασισμό" της γενικολογίας

Tuesday, October 12, 2010

| |
Η συνθηματολογία, η αοριστία και η γενίκευση δεν ανήκουν μόνο στη σφαίρα της κουβέντας καφενείου, αλλά, πολύ συχνά, απαντώνται στο λόγο καλλιτεχνών και διανοούμενων που παγιδεύονται στην εντύπωση ότι όλοι περιμένουν απ' αυτούς να έχουν εμπεριστατωμένη άποψη για τα πάντα. Φυσικά, είναι αδύνατο να έχεις εμπεριστατωμένη άποψη για τα πάντα, πόσο μάλλον να μπορείς να τη συμπυκνώσεις τόσο εύστοχα σε μία ή λίγες φράσεις, ώστε να προκαλεί τον ίδιο αντίκτυπο (ή και μεγαλύτερο) με μια καλά μελετημένη παρουσίασή της. Αν, όμως, οι από κάτω σε ρωτάν κι επιμένουν και σε πιέζουν, περιμένοντας από σένα μερικά ψήγματα αποκαλυπτικής διορατικότητας, τότε τι σκατά μπορείς να κάνεις;

Σύμφωνα με την αποσπασματική ανταπόκριση των Νέων της Δευτέρας απ' το masterclass του Κώστα Γαβρά στο πλαίσιο του Φεστιβάλ που διοργανώνει το Public με 5λεπτες ταινίες γυρισμένες με συσκευές σαν κι αυτές που πουλάει σωρηδόν, ο γάλλος σκηνοθέτης φέρεται να έκανε την εξής γενίκευση: "Να το ομολογήσουμε εμείς οι έλληνες. Λίγο ως πολύ, όλοι είμαστε στο βάθος φασίστες." Είναι προφανές πια ότι η λέξη "φασίστας", σαν τη λέξη "επαναστάτης", έχει ξεφτιλιστεί απ' την κατάχρηση και ο νέος ορισμός της θα μπορούσε να είναι: "αυτός που διαφωνεί μ' εμένα".

Παρ' ολ' αυτά, ο διάσημος σκηνοθέτης μάλλον εννοεί ότι, λίγο ως πολύ, οι έλληνες μαθαίνουν από μικροί ν' αρνούνται ν' ακούσουν την αντίθετη άποψη και να εμμένουν στη θέση τους όσο λάθος κι αν είναι αυτή (σύμφωνα με ποιον;). Είναι δηλαδή, ξεροκέφαλοι και ισχυρογνώμονες, κάτι που όπως λέει στη συνέχεια, "Μόνο με την αυτοκριτική και την παιδεία διορθώνεται." Όπως σε κάθε κουβέντα καφενείου η παιδεία παίρνει κι εδώ το ρόλο του απόλυτου φαρμάκου διά πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν. Άρα και τα γαλλικά καφενεία, δε διαφέρουν πολύ απ' τα ελληνικά. Ή μήπως διαφέρουν;

Αμέσως μετά (σύμφωνα πάντα με το απόσπασμα), ο Κώστας Γαβράς παραθέτει ένα παράδειγμα που γνωρίζει καλά, εκείνο της Γαλλίας, μιας χώρας που όλοι είναι ανοιχτόμυαλοι, ακούν το συνομιλητή τους, λατρεύουν κάθε είδους πολιτισμό, σέβονται τη διαφορετικότητα και στέλνουν στις κρεμάλες όχι όλους όσους διαφωνούν μαζί τους, αλλά μόνο τους κακούς: "Στη Γαλλία η παιδεία διαμορφώνει τα παιδιά εντελώς διαφορετικά. Μαθαίνουν από το δημοτικό να ακούν το συνομιλητή τους, να αμφισβητούν και να επιχειρηματολογούν." Το απόφθεγμα με το οποίο καταλήγει το απόσπασμα θα μπορούσε να στέκεται σε πλακέτα πάνω απ' το καμαρωτό χρυσοδόντινο χαμόγελο του κάθε διευθυντή σχολείου της χώρας μας: "Η δημοκρατία αρχίζει από την προσωπική ζωή μας."

"Χαμός πάλι στην Εγνατίας... Καλύτερα να φύγω από Πανεπιστήμια."

Ο λόγος; Οτιδήποτε είναι τόσο αόριστο και "αγαθό" είναι κατασκευασμένο για να εξουδετερώνει το αντίθετό του, ταιριάζει με όλους και με όλα κι ακυρώνει όλα εκείνα που οι μικροί, προνομιούχοι γάλλοι μαθαίνουν στα μαγικά σχολεία τους: Να ακούν, να αμφισβητούν, να επιχειρηματολογούν και, το κυριότερο, να διαφωνούν. Η στρογγυλεμένη, απλοϊκή, είτε λαϊκή είτε διανοουμενίστικη σοφία είναι, σαν κάτι άλλο παρεμφερές, ανίκητη.

Βασικά, αυτό που θέλω να πως μ' όλες αυτές τις εξυπνάδες είναι ότι, ΟΧΙ κύριε Γαβρά, δεν είμαστε όλοι, λίγο ως πολύ, οπαδοί του Μπενίτο Μουσολίνι.

The editor disagrees

Αν ψάχνετε για το νέο, ολοκαίνουργιο Monkie #14, είναι από 'δω...