18.03.2009 | γιγαντες και νανοι

Πριν από λίγους μήνες, μια έρευνα των Adam Hradilek και Petr Třešnák που δημοσιεύθηκε στο τσέχικο περιοδικό Respekt, έριχνε φως σε μια σκοτεινή στιγμή της ζωής του Milan Kundera, πίσω στην εποχή που ήταν μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της χώρας του. Σύμφωνα με έγγραφο που βρέθηκε στα αρχεία του παλιού καθεστώτος, που όλοι πλέον μπορούν να ξεψειρίσουν, υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι ο συγγραφέας είχε δώσει στεγνά έναν αντιφρονούντα και φυγά, ο οποίος επέστρεψε παράνομα ως απεσταλμένος των δυτικών εχθρών κι έκανε το λάθος να ψάξει την παλιά του αγάπη στην παρέα του Kundera. Ο ίδιος, απάντησε με τη σιωπή του...



Σε μια άλλη πρόσφατη περίπτωση, το βιβλίο του γάλλου δημοσιογράφου Pierre Péan γύρω απ' τις ύποπτες δοσοληψίες του γάλλου υπουργού Εξωτερικών και συνιδρυτή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Bernard Kouchner, με αφρικανούς δικτάτορες προκάλεσε την έντονη αντίδραση του δευτέρου και πλήθος συζητήσεων. Στις συζητήσεις αυτές, φαίνεται ότι τέθηκε και το θέμα της πιθανής ασυλίας σπουδαίων ανδρών σε τέτοιου είδους κριτικές και αποκαλύψεις.

Σε άρθρο-απάντησή του στο Respekt ένας τρίτος, ο Jaroslav Formánek, τα παίρνει ελαφρώς, με αφορμή την παρακάτω δήλωση του "φιλόσοφου/δημοσιογράφου/συγγραφέα" Bernard-Henri Lévy:

"This is disgusting and sickening. How dare these pathetic people touch someone who has lived a life of commitment and accomplished great things, risking his own life for causes he believed in? Enough of these show trials, enough of this muck-raking by dwarves like Pierre Péan who thrive on and profit from someone who has achieved something real in his life."



Δεν ξέρω αν ο Levy έχει άπλυτα να κρύψει, αλλά βρίσκω την αυθαίρετη διαπίστωση ότι όποιος είναι γίγαντας είναι και υπεράνω κριτικής από τους νάνους, όχι απλώς ελιτίστικη αλλά τουλάχιστον απολυταρχική στην ουσία της. Μπορεί οι μαλακίες τους να ωχριούν σε σημασία μπροστά στα επιτεύγματά τους, αλλά τα δεύτερα τα έχουν εξαργυρώσει και με το παραπάνω μέσα στην ποπ κουλτούρα της ονοματολαγνείας που κυριαρχεί στον κόσμο μας. Οι "πετυχημένοι", ασχέτως πεδίου, πουλάν brand-name και προωθούν τον εαυτό τους ως προϊόν για να μην ξεχαστούν, αλλά και για να μεταφέρουν το πετυχημένο όνομα σε άλλα πεδία χωρίς ουσιαστικά να χρειαστεί να ξεκινήσουν απ' το μηδέν. Κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής κι αν αυτή είναι συκοφαντική, υπάρχει τρόπος ν' απαντήσει. Αν πάλι είναι βάσιμη, αλλά μηδαμινής σημασίας, η σιωπή του αρκεί για να την απαλείψει. Αν όμως ειναι σαν την περίπτωση Kouchner, τότε νομίζω ότι έχουμε δικαίωμα να γνωρίζουμε...

Γράφει ο Formánek:

"No, I really cannot imagine the author of Laughable Loves, not even in his previous life, in his prehistory, taking on the role of a squealer,' writes Bernard-Henri Lévy in the article on Kundera mentioned above. But why not? Why should the ability to write good books guarantee an unblemished life? And does the fact that as a young man someone had the logistical skills necessary to organize medical aid in developing countries, endow that person with a life-long immunity to the temptation to enrich himself illegally?"

UPDATE:

Απ' ότι φαίνεται ο Bernard-Henri Lévy είναι σπουδαία περίπτωση πώλησης brand-name με μηδενικό σοβαρό έργο, ένας γίγαντας με πήλινα πόδια που λένε και οι μπασκετικοί. Εδώ το τουριστικό άρθρο του στο The Atlantic, όπου υποτίθεται πως ακολουθεί τα βήματα του Alexis de Toqueville, ταξιδεύει στην Αμερική και γράφει γι' αυτήν απ' την πλευρά του γάλλου διανοούμενου.

Σ' ένα άρθρο απάντηση... ο νάνος Doug Ireland ξεμπροστάζει τον γίγαντα BHL, την επιφανειακή άποψή του για την Αμερική και το δημοσιοσχετίστικο έργο του γενικότερα. Μέσα σ' όλα περιλαμβάνει και το παρακάτω απόσπασμα απ' το ξεμπρόστιασμα εκ γαλλίας και δια χειρός Nicolas Beau της Le Canard Enchainé και Olivier Toscer της Le Nouvel Observateur:

"A philosopher who’s never taught the subject in any university, a journalist who creates a cocktail mingling the true, the possible, and the totally false, a patch-work filmmaker, a writer without a real literary oeuvre, he is the icon of a media-driven society in which simple appearance weighs more than the substance of things. BHL is thus first and foremost a great communicator, the PR man of the only product he really knows how to sell: himself."