Σε ποιον ανήκουν οι ιδέες; Μάλλον σε όλους, αλλά αυτό μόνο ξεκάθαρο δεν είναι από τότε που οι βρετανοί, για να πυροδοτήσουν μια τεχνητή έξαρση της συμμετοχής στην επιστημονική και πολιτιστική δημιουργία, ανακάλυψαν την έννοια των πνευματικών δικαιωμάτων ορισμένου χρόνου. Τέτοιου τύπου ιστορικές πληροφορίες, αλλά και απόψεις γύρω από τον πόλεμο των πνευματικών δικαιωμάτων και γιατί είναι μάταιος, ακούστηκαν πρόσφατα στο επεισόδιο της εκπομπής του καναδικού δικτύου CBC, Ideas, με τίτλο Who Owns Ideas? (διαθέσιμη για κατέβασμα και ακρόαση από εδώ). Ανάμεσα σε άλλους, μιλά κι ο Cory Doctorow του Boing Boing, που τα λέει σταράτα εδώ και καιρό σε άρθρα που καταλήγουν κάπως έτσι:
If we're going to achieve a lasting peace in the knowledge wars, it's time to set property aside, time to start recognising that knowledge - valuable, precious, expensive knowledge - isn't owned. Can't be owned. The state should regulate our relative interests in the ephemeral realm of thought, but that regulation must be about knowledge, not a clumsy remake of the property system.
Η δική μου απορία είναι γιατί κάποιος να βγάζει χρήματα για πάντα (και κυρίως γιατί να βγάζουν τα παιδιά του) από κάτι που έκανε μια φορά. Αν παραγγείλω ένα τραπέζι σ' έναν μάστορα επιπλοποιό που κάνει χειροποίητα έπιπλα με σχέδια που μόνο ο ίδιος χρησιμοποιεί, το αγοράσω και το μεταπουλήσω, θα πληρώσω ποσοστά στο δημιουργό; Προφανώς, η απάντηση είναι όχι γιατί δεν υπάρχει κάνένα σύστημα που να πλουτίζει απ' τη δουλειά του επιπλοποιού ώστε να βαλθεί να τον προστατέψει από πνευματική κλοπή. Φυσικά, το θέμα δεν είναι τόσο απλό, αλλά σίγουρα τίθεται σε εξέταση και η ηθική του όλου πράγματος.
Κάθε μέρα, όλοι, ακόμα κι ο περιπτεράς της γειτονιάς παράγουν πνευματικά έργα. Και είναι κάποιοι, που ονομάζονται συγγραφείς, σεναριογράφοι, καλλιτέχνες, δημιουργοί γενικότερα που εμπνέονται και κλέβουν από αυτές τις μικρές καθημερινές εκλάμψεις πνεύματος χωρίς να αποδίδουν ποτέ ποσοστά σε κανέναν. Αν ξεκινήσουν όλοι να σκέφτονται τα λεγόμενά τους ως κάποιου είδους περιουσία, τότε θα σταματήσουμε να μιλάμε μεταξύ μας από φόβο μήπως πούμε κάτι έξυπνο και κάποιος άλλος επωφεληθεί οικονομικά.
Ακραία βλακώδης προοπτική, αλλά καθ' όλα μέσα στο πνεύμα του σύγχρονου ορισμού της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Update: Να κι ένα παλιό άρθρο του New Yorker για την ευεργεσία των απομιμήσεων στην, χωρίς πατέντες, βιομηχανία της μόδας.
